Tomoko-san, mijn Japanse vriendin, is inmiddels een bekende figuur in mijn ‘The Blonde Potato’ column. Voor wie haar nog niet kent, Tomoko is een fantastische kok (het maakt niet uit welke keuken) en leert mij Japans eten en vooral ook meer over de Japanse cultuur.
Gisteren zijn we samen gaan lunchen, zoals Japanse dames dat graag doen. Het restaurant was luxueus met uitzicht op een Japanse tuin. De serveersters waren in kimono en liepen geruisloos door het restaurant.
Dit is geen ‘izakaya’ (bar-restaurant) zoals de vorige keer. Hier komen de stijllessen van Tomoko me van pas. De eetstokjes leg elke keer netjes neer zoals ze me het geleerd heeft en mijn theekopje houd ik met beide handen vast.
De Japanners zijn enorm trots op hun cultuur en dat komt eigenlijk in alles naar voren. Tomoko wijst me direct op het voorwoord in het menu dat begint met ‘Learning from our Tradition’ en vervolgt met ‘Japanese cuisine is based on being thankful for the bounty of nature and the ability to enjoy each individual season.’
Tomoko doet er niet lang over om een keuze te maken (vanzelfsprekend laat ik alles aan haar over). Ze kiest voor ons beide een ‘Mikago Bento’, een verzameling van Japanse delicatessen in een bamboe mandje [‘bentō’ is een lunch voor één persoon om mee te nemen – naar je werk bijvoorbeeld – en wordt verpakt in een ‘box’, een bakje met meestal meerdere vakjes voor de rijst, vis/vlees en groenten].
Onze Mikago Bento ziet er allerschattigst uit. Door de mazen van het bamboe mandje zie ik een kleurrijke maaltijd. Daarnaast krijgen we een salade, fijngehakte augurken, miso-soep met tofu en Chawanmushi geserveerd. Chawanmushi is een hartige custard met gestoomd ei, een ware delicatesse in Japan. ‘Heel populair’, vertelt Tomoko.
Het is puur genieten van de sashimi, gefrituurd vlees, stukjes omelet, vishapjes (garnalen, makreel) en de zoete aardappelschijfjes. Maar het meest amusante is het relaas dat Tomoko mij deed van de Japanse brunch die ze die week voor de International School van haar zoon had georganiseerd.
De moeders waren ingedeeld naar nationaliteit en Tomoko had de organisatie van de Japanse brunch op zich genomen. Er waren drie maanden en vijf meetings met de andere moeders voor nodig om het buffetmenu samen te stellen, de taken te verdelen en te constateren dat een magnetron nodig was. De magnetron nam een juffrouw van de school mee uit haar eigen keuken. De moeders van andere nationaliteiten hadden er geen nodig.
Op de bewuste dag waren alle Japanse moeders om half 8 op school. De moeders zamelden de verschillende gerechten in, bonden hun schorten voor (dit laatste ging Tomoko te ver, zij droeg geen schort), trokken hun handschoenen aan en begonnen aan de voorbereidingen. Het ‘brunch’-evenement zou om 10 uur beginnen.
Om 10 over half 10 kwamen de Westerse moeders. In een mum van tijd zetten ze hun tafel op. Die zag er volgens Tomoko heel kleurrijk en aantrekkelijk uit. Ze stalden grote muffins, een enorme taart, koekjes en gefrituurde hapjes uit en garneerden alles met verse bloemen. Miste keukengerei dan wisten de Westerse moeders de Japanse moeders – vanzelfsprekend perfect uitgerust – te vinden. Tomoko was meteen haar twee rollen keukenpapier aan de Westerse ‘crew’ kwijt.
En de overige Aziatische moeders? Die komen om tien voor tien en hadden alles in handen gegeven aan drie ingehuurde koks :-) Ze speelden de perfecte gastvrouwen en ontvingen hun gasten met egards.
In de tussentijd zwoegde het Japanse team op de ‘garnished sushi’, een dis van sushi die gepresenteerd wordt als een soort ‘salade’. Omdat het niet-Japanse publiek niet goed begreep wat het was, bleven de sushi staan. Tomoko kwam met het idee om de ‘garnished sushi’ snel om te bouwen tot ‘normale’ sushi en het team zette zich aan deze taak om de sushi – het waren er veel – van elkaar te scheiden.
‘Voor ons moet alles perfect zijn’, legt Tomoko mij uit. ‘Wij moeten altijd veel vergaderen en alles tot in de puntjes uitwerken. We kunnen niets aan het toeval overlaten. Wij hadden alle benodigdheden bij ons en een magnetron. Maar het kost ons uren en nog eens uren. We kunnen niets uit handen geven want dan verliezen we daarop de controle. We streven altijd naar perfectie en zijn niet creatief.’ Zucht.
‘Maar het idee om de garnished sushi snel nog even anders te presenteren?’, vraag ik Tomoko, ‘Van wie was dat?’ ‘Dat was mijn idee’, zegt ze. ‘Heel creatief’, antwoord ik haar.
Het is altijd enig om uren met Tomoko over de cultuurverschillen te praten. Het zijn er zoveel. De Japanse keuken is het uitgangspunt en daarmee komt van alles naar boven! Arigatou gozaimasu, Tomoko-san. Tot de volgende keer.
Tomoko woont inmiddels weer in Tokio waar ze in de sfeervolle omgeving van het Todoroki Ravine Park kookcursussen (casadetomokita.com) geeft voor iedereen die Japans wil leren koken.en.
