Een nostalgische terugblik op de gouden jaren van de mode industrie. Mauro Pilotto neemt je mee naar de fashion wereld van de jaren ’80 en ’90 toen het publiek tijdens de Fashion Shows nog in vervoering raakte en de Super Modellen vergeleken werden met Schoonheidsgodinnen. Vandaag de dag is dat wel anders. Lees hoe de modewereld en modellen veranderd zijn… De mode en modellen van nu en toen. Memoires van een nostalgische modevakrot. Door: Mauro Pilotto. Mauro Pilotto is modefotograaf en stylist. Sinds meer dan 30 jaar fotografeert hij de fashion shows en backstage bij de modeweken.
Ook dit keer heb ik de Fashion Weeks (lees: mode marathons) van Parijs en Milaan overleefd. Zoals altijd na de modeweken voel ik me als een uitgeknepen citroen. Hoe groot mijn passie voor de mode ook is, mijn uithoudingsvermogen wordt tijdens deze weken zwaar op de proef gesteld. Op allerlei vlakken. Lichamelijk maar ook geestelijk. Na de modeweken heb ik een enorme behoefte aan ‘echte’ mensen die zich ‘normaal’ kleden, mensen die er niet voortdurend naar smachten om achtervolgd te worden door de zwermen street style fotografen rond de showlocaties. Ik heb behoefte aan mensen die er niet over zouden piekeren om het verkeer in het stadscentrum stil te leggen omdat hun ijdelheid gestreeld moet worden en hun bijzondere, vaak overdreven outfits zo nodig vereeuwigd moeten worden, het liefst te midden van het verkeer omdat het nu eenmaal om ‘street style’ gaat en omdat die auto’s op de achtergrond (met wild toeterende chauffeurs) de foto’s juist zo cool maken…
Ze verkleden zich vier tot vijf keer per dag, die street stylers, en dragen onmogelijke en provocerende outfits. Het zijn personages die letterlijk leven van schone schijn. Uiterlijk gaat boven alles. Weer of geen weer, regen, wind of kou… het maakt ze niet uit. Ze showen blote buiken en blote benen en trotseren Siberische koustromen met een (bevroren) glimlach op de lippen. Ze poseren, draaien in de rondte, heupwiegen als een catwalk model over straat en gaan gekleed in de meest ongebruikelijke outfits.
Er wordt zonder gêne gemixt en onmogelijke combinaties lijken een must. Ze hebben extreem veel lef als het op hun outfit aankomt. De motor achter dit alles is het fanatisme om gefotografeerd en gepubliceerd te worden. De street style fotografen schieten op ze als vliegen op de stroop. Als het moet gaan ze zo ongeveer over lijken om die extravagant, excessieve en creatieve outfits maar niet te missen. Ze duwen, trekken en vertrappen iedereen en alles die op hun weg komt om geen plaatje te missen. De fashion victims op hun beurt negeren de pijn die de hoge hakken veroorzaken. Alleen de pleisters op tenen en hielen getuigen ervan. Ze lijken niet te merken dat hun blote tenen blauw kleuren en tekens van een ernstig geblokkeerde bloedcirculatie vertonen. Ze dagen de zwaartekracht uit met onmogelijk hoge palen en wankelen over asfalt, keitjes en als het omwille van de foto moet, ook door modder en regenplassen. Alles aan hun outfit is shiny, pop, kleurrijk, pompeus.
Wat een werk voor deze bloggers, influencers en wanhopige fashionista’s, of hoe je ze ook wilt noemen. Elke showdag is weer een uitdaging. Ze kunnen zich er niet vanaf maken met de outfit van gisteren. Ze moeten hun hersens voortdurend pijnigen om de fotografen te verrassen en verlokken met bizarre outfits. Tegelijkertijd zoeken ze naarstig het web af naar publicaties van zichzelf en publiceren ze zo ongeveer alles wat bijdraagt aan een interessant, intrigerend, rijk en gevierd image. Sommigen hebben miljoenen fans op de social media en die moeten constant gevoed worden. Het net is hongerig en veeleisend. Roem duurt maar kort. Men wil nieuwe gezichten, nieuwe verrassingen, alles moet snel. Wie stil staat, is verloren. Wie niet post, bestaat niet. Het is de psychose van het nieuwe millennium.
De mode. Flauwgevallen en weer opgestaan :-)
Maar hoe gaat het nu eigenlijk met de MODE zelf? Deze patiënt die al zo vaak op de rand van instorten heeft gestaan? Hoe staat het ervoor met de gezondheid van de mode industrie? De prognose lijkt te verbeteren. Een tijdje geleden leek alles verloren, maar de patiënt was slechts flauw gevallen en is weer opgestaan! De MODE leeft, en hoe. De mode ontwerpers blijven inspireren, voeden de creativiteit en fantasie van eenieder die ervoor openstaat en verschaffen tegelijkertijd werkgelegenheid aan een indrukwekkende hoeveelheid mensen in de hele wereld.
De gouden periode van de mode. Eind jaren ’80, begin jaren ’90
Maar als ik terugblik naar een wat verder verleden dan bekruipt me onvermijdelijk een nostalgisch gevoel. Eenieder die de modewereld van eind jaren ’80 en begin jaren ’90 heeft gekend, kan niet anders dan met weemoed terugdenken aan de grandioze shows van toen. Onbeschrijflijk zijn de emoties die die teweeg brachten. Ik schaam me er niet voor om toe te geven dat sommige shows, vooral die van Versace, me een traantje ontlokten. Iman, Dalma, Pat, Janice, Jerry… het waren geen modellen, het waren geen vrouwen, het waren Godinnen die zich op de catwalk materialiseerden, je betoverden en vorm gaven aan een droom. De scheidslijn tussen fantasie en werkelijkheid vervaagde. Ademloos keek het publiek toe, als gehypnotiseerd door een fata morgana. Alleen degenen die het meegemaakt hebben, zullen mij helemaal begrijpen. In die tijd heb ik mogen assisteren aan onwerkelijk mooie shows van Ferré, Dolce & Gabbana, Byblos, Krizia, Romeo Gigli… en verder Galliano, Mugler, Gaultier. Het waren unieke momenten, onvergetelijke tijden die nooit meer terug zullen komen. Niets nog wist men van het bestaan van tablets, smartphones, wifi en digitale fotocamera’s. De – weinige – catwalk fotografen waren gewapend met klassieke camera’s en een flinke voorraad fotorolletjes. Wie herinnert die nog? Wie er was, kon zich niet onttrekken aan de grandiositeit van de creaties op de catwalk. Ze zouden pas zes maanden later aan het grote publiek getoond worden. Het lijkt wel het stenen tijdperk. Vandaag de dag is het normaal dat de honderden aanwezigen bij een show alles wat los en vast zit filmen en fotograferen en het direct posten, soms zelfs nog voordat de modeontwerper zijn of haar (wel of niet) verdiende applaus in ontvangst heeft genoten. Exclusiviteit bestaat niet meer. Alles gaat in een razendsnel tempo. Ik denk dat dit alles iets ongezonds in zich draagt, maar niemand is bereid om een stap terug te doen. Sneller moet alles, nog sneller… Voorgenieten, verlangen, verrassen, nagenieten… het is er niet meer bij.
Supermodellen. Cindy, Linda, Claudia, Karen, Naomi, Yasmeen, Stephanie
Als we het over die gouden periode van de jaren ’80 en ’90 hebben, kunnen we onmogelijk heen om de topmodellen van dat moment. Ze waren vergelijkbaar met Hollywood diva’s. Cindy Crawford, Linda Evangelista, Claudia Schiffer, Karen Mulder, Naomi Campbell, Eva Herzegova, Carla Bruni, Yasmeen Ghauri, Stephanie Seymour… noem ze bij hun voornaam en de vakrotten weten over wie je het hebt. Deze vrouwen bezaten een bovennatuurlijke schoonheid. Ze gaven vorm en leven aan de creaties van de modehuizen en hun charismatische verschijningen riskeerden de ontwerpen zelf in de schaduw te stellen. Ze showden schitterende gewaden, mode kunstwerken, creaties die als gegoten zaten. En alles leek te versmelten tot één overweldigend beeld van schoonheid.
Traantjes wegpinken bij de fashion shows van Gianni Versace
Gianni Versace was een pionier op dit gebied. Hij wist als geen ander de glamour en sensualiteit van deze beeldschone vrouwen te vangen en te versterken. Zijn shows staan mij op het netvlies gebrand. Ook de reclamecampagnes van dit Italiaanse modehuis uit die tijd zijn onvergetelijk. Uitmuntende fotografen als Richard Avedon, Herb Ritss, Bruce Weber en Steven Meisel droegen hun steentje bij en de beelden uit die tijd, de topmodellen in Versace, getuigen van een nieuwe sensualiteit, uitdagend maar nooit vulgair.
Ik herinner me bepaalde shows van Gianfranco Ferré. Het was een werveling van de voor hem karakteristieke witte blouses in organza met geniale plissés, wespentailles en hoge ceintuurs. Sommige avondjurken met opstiksels, versiersels en borduursels doen zelfs de mode van Bollywood en omgeving verbleken. De eerste keren dat ik naar Parijs ging, had ik het geluk om een paar shows van de legendarische Claude Montana te mogen bijwonen. Zijn gebeeldhouwde en ronde vormen met het accent op de schouders zijn onvergetelijk en uniek. Zijn modellen leken heldinnen uit een stripverhaal, wonderbaarlijk mooi en etherisch, met extreme make-up en kapsels. Elk show was adembenemend en bracht de aanschouwers in extase.
De esthetische revolutie die Kate Moss ontketende
Ook de modellen van nu zijn niets in vergelijking met die van toen. Natuurlijk is ALLES veranderd en is altijd alles in beweging. Verandering is onvermijdelijk, noodzakelijk zelfs, zeker in een industrie als die van de mode. De modellen van nu beantwoorden niet aan het klassieke schoonheidsbeeld. Je kunt je zelfs afvragen of ze wel mooi zijn. Het zijn ’types’ en ze hebben een veel minder uitgesproken persoonlijkheid. Hun uiterlijk is veranderlijk, kameleontisch, een blanco vel dat de modeontwerpers mogen beschrijven.
Kate Moss was het eerste model van dit genre. In de jaren ’90 veroorzaakte ze een soort esthetische revolutie in de modellenwereld. Zij opende de poorten naar een nieuw soort schoonheid. De kleine en fragiele Kate met haar sproetjes, haar lege blik en haar imperfecte lichaampje nam het over van de sensuele superbeauty’s. Kate wist handig gebruik te maken van haar imperfecties en maakte ze tot een pré. Het leek wel of ze wilde zeggen: ‘Ik een denkend wezen, ik heb persoonlijkheid en stijl en iets dat mij anders maakt, iets wat mij onderscheid van de anderen. Ik ben Kate, punt uit!’ Top fotografen en top ontwerpers vulden de rest verder in. Ze was neutraal. Ieder maakte van haar zijn eigen ‘Kate’. Ze was ieders muze. We zagen één, honderden, duizenden Kates. Ze werd een fashion icoon zonder specifieke eigenschappen, ze was sexy of trash, mooi of lelijk (het debat is nog steeds open). Haar faam bleek bestand tegen de eeuwwisseling en de schandalen die haar omringen. Ze haalde schitterende contracten binnen en is vandaag de dag nog actief.
Na de legendarische topmodellen van de jaren ’80 en ’90 heeft misschien alleen nog Gisele Bündchen de Olympus van de Supermodellen weten te beklimmen. Deze Braziliaanse heeft een innemende persoonlijkheid, een natuurlijke schoonheid en een explosief sex-appeal. Met haar zonnige lach neemt iedereen voor zich in. Ze heeft geshowd voor de grootste modehuizen en poseerde voor de meest toonaangevende reclamecampagnes, ze stond op ontelbare covers en heeft de titel van ‘Most Wanted Girl in the World’ in de wacht gesleept. Recentelijk heeft ze de catwalks vaarwel gezegd en concentreert ze zich op humanitaire hulp. Daarnaast blijft ze poseren voor reclamecampagnes en tijdschriften.
Gisele Bündchen, het laatste Supermodel
Vandaag de dag zijn authentieke topmodellen als Gisele Bündchen schaars. Slechts van enkele modellen herinner je je het gezicht of het welgevormde figuur. En dat komt vooral ook door de jaarlijkse show van Victoria’s Secret, lingerie kolos uit Amerika. Karlie Kloss, Adriana Lima, Alessandra Ambrosio, Candice Swanepoel, Romee Strijd, Joan Smalls, Maria Borges, Jordan Dunn… Ze hebben hun bekendheid aan dit lingeriemerk te danken. Op de catwalk van Victoria’s Secret zien we de echte schoonheden van nu. Elk seizoen komt er een enkel nieuw gezicht bij… en wel als een model van de oude garde plaats maakt voor new entry. De generaties modellen volgen zich zo op een natuurlijke wijze op.
De zusjes Gigi en Bella Hadid
Speciale aandacht verdienen de gezusters Hadid, Gigi en Bella, die het hoofd van miljoenen fans op het hol hebben gebracht. De twee zusjes – de één blond, de ander donker – zijn echte vrouwen met weelderige vormen. Ze bezoeken elke mondaine gelegenheid, glimlachend en wel; hun kleding en modeaccessoires hebben een hoog ‘woow’-effect en oefenen een wonderbaarlijke aantrekkingskracht op paparazzi en fans uit. Gigi en Bella maken selfies met hun followers, ze posten dat het een lust is, ze zijn overal op het web en de social media te vinden. Gigi en Bella zijn Influencers, Bloggers, stylisten (?!), fashion iconen… en nog veel meer. Het zijn Wonder Women! Ze zijn de ‘sign of the times’.
Run, run, run…!
Wie omkijkt, verliest kostbare tijd. Run, run, run… Wie stilstaat, is verloren. Wie de tijd neemt om op adem te komen, riskeert ingehaald te worden. Het is het Diktat van het Mode Circus. Je bent (er)in… of anders, eruit!
Door: Mauro Pilotto
