Op 5 mei (op zich al een beladen dag) 2021 keerde ik voor het eerst na jaren terug naar Venetië. Ik was weer op slag verliefd. Venetië kroop onder opnieuw mijn huid. Een op onze redactie binnenkomend persbericht dat aankondigde dat Valentino op 15 juli 2021 in de Venetiaanse Gaggiandre (daarover straks meer) zou showen, was voor vriendlief en mij genoeg om opnieuw een snoepreisje naar de Serenissima te boeken.
Het is ongelooflijk wat Venetië met me doet. Du moment dat de trein over de brug van Mestre naar station Santa Lucia met aan weerszijden de lagune ratelt, word ik euforisch. Elke keer als ik de stationshal uitkom en mijn oog op het gracieuze kerkje (Chiesa di San Simeon Piccolo) aan de overkant van het Canal Grande valt, treft de schoonheid van Venetië mij als een mokerslag.
Ditmaal logeren we net achter de Riva degli Schiavoni. We nemen de vaporetto naar San Zaccaria. Op het Canal Grande is het op deze zonovergoten woensdagmiddag druk met gondels, speedboten, watertaxi’s en schuiten die goederen vervoeren. De stad is in de afgelopen maanden weer tot leven gekomen. Toen vriendlief en ik er begin mei waren, was er geen toerist te bekennen. Het merendeel van de hotels en restaurants was toen nog gesloten, er gold een avondklok van 22 uur en we konden alleen op de terrassen van caffè en ristoranti terecht.
Terwijl we over het vandaag felblauwe Canal Grande varen (vriendlief wijst me op de gevel van het Collezione Peggy Guggenheim museum dat hij als kind met school meerdere malen bezocht), vraag ik me af waarom Venetië me zo mateloos fascineert. Het is de pracht en praal, overpeins ik. Het zijn de schitterende palazzi waarachter ontelbare kunstschatten schuilgaan. De overweldigende rijkdom en macht van weleer die nog steeds tastbaar zijn, en de geheimzinnigheid die de nobiltà nera (letterlijk: de zwarte adel), ofwel de oppermachtige Italiaanse families, omhult. Taferelen van gemaskerde bals in opulente zalen met geblokte marmeren vloeren schieten door mijn hoofd.
Het is ook het wonder van een stad in de zee (zonder auto’s, brommers en fietsers – een zaligheid!), het doolhof van smalle steegjes waarin je altijd en eeuwig verdwaalt, de onverwachte weidsheid van de pleinen. Om het nog maar niet te hebben over de geschiedenis die 1600 jaar teruggaat, en de hartverscheurende verhalen over de verwoestende pest in de jaren 1575 tot 1577 die nog steeds een stempel op de stad drukt.
Venetië mag dan een donkere schaduwkant met duistere vibraties hebben, de stad is ook doordrongen van romantiek. Het valt me altijd weer op dat toeristen in Venetië elkaar in de Serenissima meer kussen, omhelzen en liefkozen dan in iedere andere stad in de wereld. De enkele aanhef van een ‘O Sole Mio‘ door een gondelier in blauwwit gestreepte trui of de zachte klanken die worden ontlokt aan de witte vleugel van het Caffè Florian op piazza San Marco doen de harten smelten. Als vriendlief en ik het plein oversteken om naar onze geliefde wijk Dorsoduro te lopen, zie ik een paartje, zij aan zij, de armen om elkaars schouders geslagen, in extase de noten van ‘Besa me mucho‘ opslurpen.
Op weg naar Dorsoduro schieten we even snel de Calle Vallaresso in om te kijken of Harry’s Bar – bekend om de Bellini cocktail – alweer open is. Voor ons loopt een stel: hij grijzend, zij jong, slank en hoogblond. Ze gaan Hotel Monaco binnen en ik zie nog net hoe zij met een behendig gebaar haar hoge hakken uittrekt en een zucht van verlichting slaakt als ze het koele marmer onder haar blote voeten voelt. Venetië betekent ook véél lopen.
Even verderop is Harry’s Bar, vooralsnog gesloten als een bus (volgens de Italiaanse media gaat de bar op 28 augustus weer open). We vervolgen onze weg langs talloze peperdure boetieks met klinkende modenamen, steken Campo San Stefano over en beklimmen de Ponte dell’Accademia waar ik even stilsta om me te vergapen aan de Basilica di Santa Maria della Salute, mijn lievelingsbasiliek, die ditmaal helaas in de steigers staat.
In Dorsoduro dwalen we door de achterafstraatjes en zoeken we de pleinen op waar ook dit keer, net zoals in mei, afstudeerborrels worden gehouden en studenten een act instuderen voor het openluchttheater dat die avond zal worden gehouden. Hier zijn de toeristen met hun gidsen en sandalen ver te zoeken. Tegen zonsondergang lopen langs het water over de Fondamenta delle Zattere. Aan de overkant lonkt het eiland Giudecca. Daar gaan we morgen heen, besluiten we.
De vaporetto steekt vanaf Zaccaria schuin over naar het Canale della Giudecca, een brede waterweg waar voorheen zelfs de cruiseschepen doorheen voeren (hopelijk is dit verleden tijd). Ik geniet van de zilte zeelucht en de schitterende uitzichten. Achter me worden piazza San Marco en het Palazzo Ducale kleiner, rechts zie ik de Basilica di Santa Maria della Salute en de ingang naar het Canal Grande, links doemt het eiland Giudecca al op en even later doen we de eerste halte aan.
Halverwege het Canale della Giudecca zien we de votiefbrug voor het Festa del Redentore al klaarliggen. Alleen in het midden is nog een doorgang voor boten en schepen. Vrijdagavond zal, zoals elk jaar aan de vooravond van de derde week van juli, het laatste stukje ponton worden ingepast worden en zal het Fondamenta delle Zattere met Giudecca verbonden zijn. Met deze waterweg die voorheen uit een aaneenrijging van boten bestond en die regelrecht naar de witmarmeren votiefkerk Chiesa del Santissimo Redentore op Giudecca voert, vieren de Venetianen sinds 1577 elk jaar de bevrijding van de verschrikkelijke pestepidemie die in twee jaar tijd de bevolking decimeerde.
Giudecca (door de Italianen ‘la Giudecca‘ genoemd) is een langgerekt, smal eiland. We varen langs de kade met kleine barretjes, restaurantjes en beeldige kerkjes en stappen uit bij Palanca. De sfeer is hier gemoedelijk en er zijn nauwelijks toeristen. Giudecca is tot nu toe het best bewaarde geheim van Venetië. Het is een mix van eenvoud en exclusiviteit. Want alles mag dan simpel en oorspronkelijk ogen (studenten komen hier graag), tussen de kleine uitspanningen, het supermarktje en de visboer aan de kade zijn ook Harry’s Dolci (wél open!), cocktailbar Gabbiano van Hotel Cipriani en het Hilton hotel te vinden.
We wandelen over het eiland, slaken verrukte kreten als we mooie, nieuwe plekjes ontdekken, slenteren over de scheepswerf en door het GAD, het Giudecca kunstdistrict, en zien met afgrijzen toe hoe een zeemeeuw, de bek rood gekleurd van het bloed, zich tegoed doet aan een jonge, onfortuinlijke duif.
Het is het Sant’Eufemia-kerkje (Chiesa di Sant’Eufemia) dat mijn hart steelt. Door de zij-ingang gluren we naar binnen. Banen gouden zonlicht verlichten de gewelven met muurschilderingen, de eenvoudige houten banken en de geblokte marmeren vloer. Er gaat een zeldzame rust en vredigheid van deze plek uit. Een schriller contrast met de door toeristen overspoelde Riva degli Schiavoni, waar we later op de dag weer aankomen, had er niet kunnen zijn. We zijn weer terug in de ‘moderne’ wereld. Op de façade van de Chiesa della Pietà die wordt gerestaureerd, prijkt een gigantisch logo van Saint Laurent.
’s Avonds ontsnappen we aan de drukte van de stad door oostwaarts over de Riva degli Schiavoni te gaan. Onze wandeling brengt ons naar de Giardini Della Biennale, de tuinen van de tweejaarlijkse internationale kunstbeurs die in deze dagen in volle gang is. Het is er rustig, de pijnbomen geuren. Van de Giardini lopen we kleine, onbekende steegjes in. We slaan lukraak links en rechts af totdat we opeens staan voor de hoge muren van het Arsenale, een antiek bolwerk van scheepswerven en wapen- en munitiedepots waar ook de Gaggiandre, antieke boothuizen, deel van uitmaken. Een smal bruggetje voert naar een achteringang van het bolwerk; de poort is gesloten met een hangslot. De zon is aan het ondergaan, de avond is verstild, het water van het kanaal roerloos. Plots klinken de langgerekte noten van ‘I’m Calling You‘ (Bagdad Café) door de lucht. ‘I am calling you. Can’t you hear me? I am calling you‘. Later zou blijken dat het de Engelse zangeres Cosima was die het nummer ten beste gaf. ‘A hot dry wind blows right through me. The baby’s crying so I can’t sleep’. We kijken elkaar aan en knikken. De rehearsel van de haute couture show van Valentino is in volle gang. Het is een magisch moment. Van die momenten die alleen Venetië je weet te schenken. Juli 2021
