Ken je het gezegde ‘Geen ze één vinger en ze nemen de hele hand’? Het is een waarheid als een koe. Dit gezegde vat heel goed de mogelijke onbedoelde gevolgen samen van ‘al te beschikbaar zijn’. Hoe vaak bevinden we ons in ongemakkelijke situaties waarin we zonder dat we er erg in hadden verzeild zijn geraakt omdat we zonder nadenken ‘ja’ hebben gezegd? Hoe vaak heb jij er spijt van (gehad) dat je je te beschikbaar hebt opgesteld?
En hoe vaak heb je niet die mensen benijd die zonder al te veel problemen nee durven te zeggen, op een beleefde en besliste manier, zonder de relatie met anderen te schaden? Nee zeggen is een kunst, maar het is een kunst die je kunt leren.
Onthoud: nee zeggen is heel normaal, het behoort tot de mogelijkheden, net zoals je om een gunst mag vragen.
Nee zeggen. Tips en adviezen
We hebben een paar tips voor je die je zullen helpen om, als dat nodig is, nee te zeggen. Want het is natuurlijk een heel goede eigenschap als je klaarstaat om anderen te helpen, maar er zijn grenzen. Grenzen die je voor jezelf moet trekken, om jezelf – je tijd, lichaamsrust, gemoedsrust – te beschermen en ook grenzen die je moet trekken om je tegen anderen te beschermen, om te voorkomen dat men gebruik maakt van jouw goedheid.
- Luister allereerst naar die stem in je hoofd. Zegt die ‘nee’, flap er dan geen ‘ja’ uit, ook al voel je druk van buitenaf. Denk eerst na, neem je tijd.
- Twijfel je, probeer dan eerst alle consequenties van een eventueel ‘ja’ in kaart te brengen. Wat betekent het als je ‘ja’ zegt? Wat ga je tegemoet? Hoeveel tijd is ermee gemoeid?
- Probeer je nee altijd te motiveren. Je hoeft niet in details te treden, maar geef aan dat er een reden voor is. Of dat nu een force majeur is of dat je het idee hebt dat er teveel van je gevraagd wordt, voer een reden aan die jouw nee voor de tegenpartij acceptabel maakt.
- Probeer te doorgronden waarom iemand jou iets van je vraagt. Wat zijn de beweegredenen? Zijn die ernstig en belangrijk, of is het gemakzucht? Is jullie relatie ernaar? Neem de beweegredenen van de ander in je besluitvormingsproces – ja of nee zeggen – mee.
- Nee zeggen is niet onbeleefd. Zeg nee met een glimlach op je lippen, zeg het kalm en sereen, wees duidelijk en redelijk (motiveren, zie punt 3).
- Nogmaals, laat je niet onder druk zetten. Sommige mensen hebben de onhebbelijke eigenschap om iets door te drukken of het zo te presenteren dat je bijna geen nee kunt zeggen. Geef niet toe, neem je tijd.
- Voel je niet schuldig als je nee zegt. Laat het niet gebeuren dat anderen op je schuldgevoel inspelen. Als je ergens niet(s) voor voelt, dan moet je het niet doen. Als je de ander het niet wil begrijpen en blijft volhouden, leg dan uit dat hij of zij over grenzen heengaat.
- Denk goed na voordat je antwoordt. Wees duidelijk en direct. Zorg dat er geen misverstanden over je nee ontstaan. Geef geen halve of vage antwoorden die op verschillende manieren kunnen worden uitgelegd, alleen maar omdat je de pil wilt vergulden.
- Lukt het je niet om je ideeën helder te formuleren, praat er dan met iemand over die je kunt vertrouwen, vraag naar zijn of haar mening.
- Probeer direct in kaart te brengen of een verzoek legitiem en redelijk is. Een collega die probeert om een klus op je af te schuiven omdat ze een middagje wil gaan shoppen is heel iets anders dan een collega die vraagt om iets voor haar te doen omdat ze vrij moet nemen om met haar kind naar het ziekenhuis te gaan. Het lijkt zo klaar als een klontje, maar soms is dat het niet omdat we verstrikt raken in allemaal gevoelens en emoties. Bekijk de situatie vanaf een afstandje.
- Niet alles is zwart-wit. Een nee of ja is geen wiskundige kwestie. Als je collega keihard gewerkt heeft en klussen voor jou heeft geklaard, dan kun je best iets voor haar doen als zij een middagje wil gaan shoppen. Weeg de dingen goed af, plaats ze in de context, en bedenk dat je soms ook deels ‘ja’ of deels ‘ nee’ kunt zeggen. Geef in dat geval goed aan waar je je grenzen trekt.
