Afgelopen week raakte ik in een gesprek met een voedingsdeskundige. Het was een uiterst boeiend gesprek. De man heeft vrij vernieuwende kijk op afvallen en diëten (het woord ‘dieet’ vindt hij sowieso al geen goed woord). Omdat het geen officieel interview was, zal ik zijn naam hier niet noemen – die doet er ook niet toe. Wel leek het me leuk om enkele van zijn ideeën eens onder jullie aandacht te brengen. Zo had hij heel wat te vertellen over light producten en voedingsmiddelen die als ‘suikervrij’ worden aangeprezen.
Light producten
In de jaren ’80 werden, aldus mijn nieuwe vriend, in Amerika de eerste light producten geïntroduceerd. Een nieuwe voedingstrend zag daarmee het licht. Een light product, even voor een goed begrip, is een voedingsmiddel zonder vetten. Op zich was het een goed idee, een innoverend voorstel. Maar het is wel belangrijk om in de gaten te houden wat er gebeurt als je vetten uit een voedingsmiddelen haalt.
De hoofdbestanddelen van een voedingsmiddel zijn: koolhydraten, proteïnen en vetten. Verwijder je alle vetten uit een voedingsmiddel dan nemen de percentages koolhydraten (zetmeel, vezels en suikers) en proteïnen (eiwitten) vanzelfsprekend toe. De balans slaat in dat geval al snel uit naar meer suikers. Daar zijn verschillende redenen voor. Ten eerste omdat het product er direct ‘smakelijker’ op wordt. Ten tweede omdat suikers (bijvoorbeeld kristalsuiker) in het algemeen minder kosten dan proteïnen, en ten derde, en dat is helemaal in het emmertje van de voedselfabrikanten, omdat suikers een zekere afhankelijkheid teweegbrengen, door middel van het mechanisme van insuline, glicemische pieken en dergelijke. (Zo zitten er in light zuivel bijvoorbeeld vaak toegevoegde suikers en krijg je bijna net zoveel calorieën binnen als bij het eten van zuivel met vet. Een ander voorbeeld is light mayonaise…). De consument heeft dus het idee gezond te eten – het product is immers ‘light’ en bevat geen vetten – maar krijgt in veel gevallen extra suikers binnen, onder meer kristalsuiker, een suiker waar je lichaam niets aan heeft, en bouwt ook nog eens een zekere afhankelijkheid op.
Voedingsmiddelen zonder extra toegevoegde suikers
Hiermee komen we op de ‘suikervrije’ producten of producten waarop ‘geen extra suikers toegevoegd’ op vermeld staat. Terwijl de light rage wel een beetje voorbij is (of in elk geval ingeburgerd) zijn suikervrije producten op dit moment vrij populair. Maar onttrek je aan een product, waarin we gewend zijn extra suikers aan te treffen, deze suikers, dan verschuift ook hier weer de verhouding koolhydraten (inclusief suikers), vetten en proteïnen. Wil het product nog een beetje lekker smaken, dan is de meest eenvoudige weg om er vetten aan toe te voegen. De balans is dus opnieuw weer verstoord. Ook met ‘suikervrije’ voedingsmiddelen is het dus niet gezegd (het kan natuurlijk wél) dat je gezond bezig bent.
Op zoek naar gezonde alternatieven
Het zou het mooiste zijn, aldus onze vriend, als de voedingsindustrie haar kennis zou aanwenden om producten te ontwikkelen met goede alternatieven voor het ordinaire tafelsuiker (kristalsuiker) en met een gezonde balans tussen koolhydraten, vetten en proteïnen. Zo zou het interessant om met alternatieve technologieën methodes te ontwikkelen om de hoeveelheid vetten terug te brengen door ze te vervangen met vezels. Met vezels kun je heel veel doen in de keuken, ook op het gebied van gebak en taarten. Afgezien van zoetwaren kun je ook denken aan pasta’s. Dat is een gebied waar al actief naar alternatieven gezocht worden (denk aan boekweitpasta) maar dit soort initiatieven zijn vooralsnog meer ingegeven door de glutinevrije markt dan dat het commercieel wordt opgepakt.
Een gezonde balans
Al met al komt het steeds weer op hetzelfde neer. Gezond eten gaat om een gezonde balans. Een gezonde balans van de voedingsmiddelen die je dagelijks op tafel zet en een gezonde balans in de voedingsmiddelen zelf. Een etiket ‘light’ of ‘suikervrij’ betekent nog niet automatisch dat je op de goede weg zit.
