Je bent vast bekend met het fenomeen ‘hallux valgus’, ofwel een scheefstaande grote teen met zo’n karakteristieke knobbel aan de zijkant. ’s Zomers, als de slippers en sandalen tevoorschijn komen, zie je ze veelvuldig op straat voorbijkomen. Maar het is vooral ’s winters, als we veroordeeld zijn tot het dragen van dichte schoenen, dat de hallux valgus kan opspelen.
1. Wat is een ‘hallux valgus’?
Om te beginnen even iets meer over de naam ‘hallux valgus’. ‘Hallux’ is de Latijnse naam voor ‘grote teen’ en ‘valgus’ staat voor ‘naar buiten wijzen’. Een hallux valgus is dus een naar buiten wijzende grote teen. Kort gezegd, komt het erop neer dat het eerste middenvoetsbeentje van de grote teen naar binnen staat (richting de tweede teen) waardoor aan de zijkant van de grote teen een knobbel (bunion) ontstaat.
2. Is het waar dat vrouwen vaker last van een hallux valgus hebben en waarom?
Ja, in praktijk hebben vrouwen er meer last van dan mannen. Dat is vooral aan het type schoeisel te wijten. Damesschoenen zijn vaak wat smaller gesneden dan herenschoenen, vooral in de punt van de schoen bij de tenen. Bovendien dragen vrouwen schoenen met hakken, een andere boosdoener in het spel.
3. Wat is de oorzaak van een hallux valgus?
De precieze oorzaak van een hallux valgus is niet bekend, maar erfelijkheidsfactoren kunnen een rol spelen. Verder kunnen te strakke of nauwe schoenen de kans op een hallux valgus vergroten. Ook hoge hakken kunnen, zoals we al zagen, hun steentje bijdragen. Natuurlijk hangt het er wel vanaf hoe vaak en hoe je hoge hakken draagt: iedere dag of alleen voor speciale gelegenheden, alleen naar feestjes of ook om er een middaglang op te gaan shoppen?
4. Welke problemen kan een hallux valgus geven?
Het grootste probleem is meestal de pijn die zomaar, heel plotseling, de kop kan opsteken en heel intens kan worden, soms zelfs zo hevig dat het lopen erdoor bemoeilijkt wordt en alleen zachte en wijde schoenen gedragen kunnen worden.
Wat men verder vaak niet beseft is dat een hallux valgus ook een significante verandering in de hele lichaamshouding met zich kan brengen en invloed heeft op de manier van lopen. Dit kan een negatieve weerslag hebben op de knieën, de heupen en zelf de rug.
Verder kan de halux valgus vroeg of laat ook leiden tot een verstoring van het evenwicht van de gewrichten en spieren in de voeten met mogelijke overbelasting van de andere tenen (denk aan het ontstaan van de zogenaamde ‘hamerteen’).
5. Wat kun je doen om het kans op een hallux valgus te verminderen?
Allereerst is goed schoeisel natuurlijk belangrijk. Draag alleen schoenen die geschikt zijn voor jouw type voet en stem het type schoen dat je draagt af op de verschillende activiteiten die je dagelijks uitvoert. Draag geschikte schoenen naar je werk, om te sporten of te gaan wandelen, en houd de wat minder comfortabele schoenen voor speciale gelegenheden.
Is er in je familie aanleg voor een hallux valgus of heb je het idee dat je er wel eens vatbaar voor zou kunnen zijn, dan kun je je voeten laten analyseren bij een specialist (meestal is dit een orthopeed, je huisarts kan je hier verder helpen). Op basis van deze analyse kan een therapie wordt samengesteld die een hallux valgus zoveel mogelijk kan voorkomen of corrigeren. Een dergelijke therapie is maatwerk en voorbehouden aan een gekwalificeerd specialist.
Hulpmiddelen als een hallux valgus steun, een steun- en teenspreider en een nachtspalk kunnen helpen om de pijn te verminderen en/of de scheefstand in een beginstadium enigszins te corrigeren. Verder bestaat de mogelijkheid van op maat gemaakte orthopedische steunzolen/maatschoenen voor diegenen die in ernstige mate van een hallux valgus te lijden hebben en zich niet kunnen of willen laten opereren.
6. Hoe gaat een operatie in zijn werk?
Als hulpmiddelen niet helpen en de pijnklachten aanhouden, kan een operatie een oplossing zijn. Het rechtzetten van de grote teen kan op verschillende manieren in zijn werk gaan. Er werd, en wordt nog steeds, veel gewerkt met schroefjes en pennetjes om de grote teen in een bepaalde stand te forceren, maar tegenwoordig is er ook een minder invasieve en modernere manier van opereren die wel wordt aangeduid als M.I.S, ofwel Minimally Invasive Foot Surgery, waarbij wordt gewerkt met kleine incisies van maximaal een paar millimeter (in tegenstelling tot de klassieke ‘open’ operatie) en de knobbel aan de zijkant wordt weggefreesd. Deze manier zou, aldus de experts op dit gebied, sneller zijn, minder schade aanrichten, een kortere herstelperiode hebben en een beter resultaat geven. In Spanje, Italië, Engeland en Frankrijk wordt deze methode al verschillende jaren toegepast.
