Scheiden is aan de orde van de dag. Een scheiding eist zijn tol van alle gezinsleden, met name ook van de kinderen. De voortdurende ruzies die vaak aan een scheiding voorafgaan veroorzaken chronische stress en vormen soms ook traumatische ervaringen die hun sporen in de tere kinderziel achterlaten.
Deze sporen kunnen zelfs nog na 10, 20, 30 jaar opspelen en geestelijke en lichamelijke stoornissen veroorzaken. Ook de gevolgen van een scheiding beïnvloeden de ontwikkeling van het kind. Recente onderzoeken laten zien dat het type omgangsregeling na scheiding heel belangrijk is. Vaak genoeg wordt de rol van de vader nog onderschat.
De invloed van een scheiding op de kinderen. Dit is verrassend!
Volgens sommige wetenschappers is de impact van een scheiding minder groot dan wel gedacht wordt. Dat komt omdat wetenschappelijke onderzoeken zich tot voor kort vooral concentreerden op de effecten van een scheiding ’tout court’, dus een scheiding op zich, zonder dat daarbij werd gekeken naar de omgangsregelingen die daarbij voor de kinderen getroffen, zoals bijvoorbeeld het co-ouderschap dat voorheen nog maar weinig voorkwam.
Men had simpelweg niet voldoende gegevens om conclusies te kunnen trekken, zeker niet in geval van co-ouderschap. Scheiding werd voorheen (en ook nu nog) maar al te vaak gelijkgesteld met ouderverlies of verlies van het contact met één van de ouders (meestal de vader), en met een langdurig conflict dat na de scheiding blijft voorduren.
Maar met de opkomst van het co-ouderschap waarbij de kinderen evenveel tijd bij de vader als bij de moeder doorbrengen, zijn er steeds meer gegevens voor handen en is men zich ervan bewust geworden dat het type omgangsregeling dat voor de kinderen getroffen wordt van groot belang is voor hun welzijn.
Betrouwbare onderzoeken die zijn gebaseerd op de statistieken van honderdduizenden kinderen laten zien dat de kinderen uit een verenigd gezin nog steeds de golden standard vormen, maar dat kinderen die ongeveer evenveel tijd bij de vader als bij de moeder doorbrengen direct daaronder komen. Ergens onderaan bungelen de kinderen die voornamelijk bij één van beide ouders leven.
De onderzoeken naar de gevolgen van dergelijke scheidingen richten zich met name op psychosomatische klachten, levenstevredenheid, communicatie en relatie met de ouders, en gedragsstoornissen.
De rol van de vader in de opvoeding en bij scheiding
De rol van de vader in de psychologische en sociologische ontwikkeling van de kleintjes wordt echter nog vaak verwaarloosd. Culturele factoren in onze maatschappij hebben geleid tot een onderschatting van het belang van de vaderfiguur maar er zijn inmiddels talloze onderzoeken die de moeilijkheden en risico’s van vaderloos gezin in kaart brengen. Zo zouden vaderloze kinderen meer risico lopen om alcohol-, tabak- of drugsverslaafd te worden, om hun school niet af te maken, om psychologische stoornissen (waaronder zelfmoord) te ontwikkelen.
Ze zouden ook meer kans hebben op identiteitsproblemen en op een instabiel familieleven en een instabiele werksituatie. Recente onderzoeken wijzen uit dat de deelname aan de opvoeding door de vader een gunstige invloed op de ontwikkeling van het kind heeft, en dat er in geval van scheiding geen aanwijsbare redenen zijn om al op zeer jonge leeftijd, tenminste vanaf 2 jaar maar misschien ook eerder, al voor een co-ouderschap te kiezen waarbij het kind evenveel tijd bij de moeder als bij de vader doorbrengt.
Kinderen in niet-traditionele gezinnen
Over de effecten op het kind van het opgroeien in een niet-traditionele gezin (met twee vaders of twee moeders) is nog niet zo heel veel bekend (omdat dit een redelijk nieuw fenomeen is, is het daar nog te vroeg voor).
Uit het merendeel van de onderzoeken lijkt echter naar voren te komen dat de outcomes op den duur gemiddeld minder goed zijn dan die van traditionele gezinnen, maar het is nog te vroeg om daar conclusies aan te verbinden. Bovendien zijn veel onderzoeken gefinancierd door belangenorganisaties of lobbyclubs waardoor de uitkomsten een vertekend beeld kunnen opleveren.
