Over de menopauze wordt veel geklaagd en gezegd maar weten we ook echt waar we het over hebben? Met klagen komen we niet ver. Het is beter om te weten wat je daadwerkelijk te wachten staat en wat je kunt doen om deze bijzondere periode in je leven zo goed mogelijk door te komen.
1. Wat is de menopauze nu eigenlijk?
Menopauze betekent letterlijk de laatste menstruatie maar in werkelijkheid staat dit beladen woord voor de periode in het leven van elke vrouw – gewoonlijk tussen de 45 en 50 jaar – waarin de eerste symptomen van afnemende vruchtbaarheid zich voordoen. Die symptomen zijn gewoonlijk: een onregelmatige menstruatiecyclus, opvliegers (hitteaanvallen), gewichtstoename, gewrichtspijn, hoofdpijn en vaginale droogheid.
2. Wat gebeurt er tijdens de menopauze in je lichaam?
Gewoonlijk wordt je cyclus tijdens de menopauze onregelmatig: je wordt eerder of later ongesteld, soms zelfs kan je een keer overslaan of juist zwaardere bloedingen krijgen. Dit komt doordat de aanmaak van vruchtbaarheidshormonen, in het bijzonder oestrogenen, in de menopauze afneemt. Als de rijping van de eicellen helemaal stopt, daalt het niveau oestrogenen definitief. Deze veranderingen in je lijf kunnen gepaard gaan met stemmingswisselingen, prikkelbaarheid, slaapstoornissen, een opgeblazen gevoel, pijnlijke borsten, en verder de welbekende ‘opvliegers’ (’s nachts worden ze ervaren als nachtelijk zweten) en een onregelmatige hartslag en bloeddruk. Opvliegers en andere symptomen kunnen enkele maanden duren maar ook vele jaren en ze kunnen een grote invloed op de kwaliteit van je leven hebben. Ook de intimiteit met je partner kan eronder lijden want ook de slijmvliezen, vooral die van de vagina, zijn gevoelig voor hormoonveranderingen. Vaginale droogheid en pijn tijdens het vrijen kunnen leiden tot afname van libido en het leven tussen de lakens en de intimiteit beïnvloeden. Ook kan het zijn dat je te maken krijgt met een urgente aandrang om te plassen of kun je, vooral bij inspanningen, last krijgen van urineverlies. Andere ongemakken zijn gewrichtspijn en een gevoel van psychofysische vermoeidheid. Vrouwen die bijzonder gevoelig zijn voor deze overgangsfase en die te maken krijgen met meerdere en vrij heftige symptomen kunnen in deze periode de basis leggen voor een toekomstige lichamelijke risico’s. In die gevallen is een goede medische begeleiding heel belangrijk om osteoporose,diabetes, arteriële hypertensie, beroertes en geheugenverlies zoveel mogelijk te voorkomen of te bestrijden.
3. Waarom ben je tijdens de menopauze ‘uit balans’?
De vruchtbaarheidshormonen vormen een belangrijke beschermingsfactor voor de vrouwelijke gezondheid. Hun balans tijdens de menstruele cyclus waarborgt het lichamelijke en geestelijke welzijn van de vrouw. Als dit biologische ritme verstoord wordt, wordt er een serie verschijnselen in gang gezet die het centraal en perifeer zenuwstelsel, cardiovasculair systeem en andere mechanismen in het lichaam beïnvloeden. Eigenlijk doet zo ongeveer alles mee, tot aan je huid, je ingewanden, je botten, je spieren, je gewrichten en je immuunsysteem toe. De symptomen en ongemakken in combinatie met het besef dat je een belangrijke en unieke functie (vruchtbaarheid) aan het verliezen bent, kunnen op hun beurt psychologische processen in gang zetten die weer invloed hebben op je eigenwaarde, humeur en zelfbeeld.
4. Wat zijn de voor- en nadelen van hormoonsubstitutietherapie?
Hormoonsubstiutietherapie staat voor het toedienen van hormonen tijdens of na de overgang. Deze therapie kan je levenskwaliteit verbeteren en je helpen om deze delicate periode in je leven goed door te komen omdat de toediening van hormonen de klachten doet verdwijnen. Voorwaarde is wel dat de therapie wordt begeleid door een specialist en dat die wordt opgestemd op jouw eigen persoonlijke situatie. Er bestaat geen universele therapie die geschikt is voor alle vrouwen. Of, hoe en wat hangt af van de symptomen, de aanwezigheid van risicofactoren en van persoonlijke voorkeuren. Vandaag de dag bestaat er een groot aantal mogelijkheden en kunnen verschillende problemen op een veilige manier worden aangepakt. De duur van een eventuele hormoontherapie bepaal je samen met je arts, op basis van jouw ervaringen en zijn/haar expertise. Tijdens de hormoontherapie moeten er regelmatig controles worden uitgevoerd. Alleen in zeer ernstige gevallen en vooral ook voor die vrouwen die vroegtijdig in de overgang komen, kan de therapie langdurig zijn. In dat geval is begeleiding van een specialist zo mogelijk nog belangrijker en zullen vooral ook regelmatig controles (baarmoeder, eierstokken en borsten) moeten worden uitgevoerd in verband met hormoongevoelige vormen van kanker.
5. Wat is beste manier om de menopauze goed door te komen?
Een gezonde levensstijl is ook hier heel belangrijk. Eet veel groenten en fruit, weinig dierlijke vetten, weinig zout en geraffineerde suiker. Het is de basis voor een gezond voedingspatroon en ieder persoon zou zo moeten eten, maar in de overgang geldt dit des te meer omdat je dan te maken kunt krijgen met gewichtstoename en verhoogde risico’s op hart- en vaatziekten. Stop met roken en drink niet of in ieder geval met mate, maak lange wandelingen in de buitenlucht, maar trakteer jezelf ook op yoga-, pilates-, zwem- of danslessen voor een gezond lijf en een blije geest. Maak tijd voor jezelf vrij, doe leuke dingen, slaap voldoende en blijf de dingen die je altijd hebt gedaan doen met passie en toewijding.
